Zaczyna się Wielki Post. Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię! Tego dnia kapłan posypuje głowy wiernych popiołem, wypowiadając słowa „pamiętaj, że prochem jesteś i w proch się obrócisz” lub „nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię”. Historia tego obrzędu sięga VIII wieku.Tego dnia obowiązuje wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych i post ścisły (trzy posiłki w ciągu dnia, w tym jeden do syta). Środa Popielcowa rozpoczyna czterdziestodniowy Wielki Post, który skończy się w Wielki Czwartek, który w tym roku przypada na 13 kwietnia.
Popiół, którym zostały posypane głowy wiernych przez kapłanów w pierwszy dzień Wielkiego Postu, powstał ze spalenia poświęconych w ubiegłym roku, palm, z Niedzieli Palmowej.
Wielki Post zakończy się w Wielki Czwartek 13 kwietnia, kiedy to katolicy rozpoczną obchody Triduum Paschalnego Męki, Śmierci i Zmartwychwstania Chrystusa. Niedziela Wielkanocna przypada w tym roku 16 kwietnia.
W Środę Popielcową katolicy rozpoczynają czterdziestodniowy post. Liczba 40 stanowi w Piśmie Świętym wyraz pewnej dłuższej całości, czasu przeznaczonego na jakieś konkretne zadanie człowieka lub zbawcze działanie Boga. W Wielkim Poście Kościół odczytuje i przeżywa nie tylko czterdzieści dni spędzonych przez Jezusa na pustyni na modlitwie i poście przed rozpoczęciem Jego publicznej misji, ale i trzy inne wielkie wydarzenia biblijne: czterdzieści dni powszechnego potopu, po których Bóg zawarł przymierze z Noem; czterdzieści lat pielgrzymowania Izraela po pustyni ku ziemi obiecanej; czterdzieści dni przebywania Mojżesza na Górze Synaj, gdzie otrzymał on od Jahwe Tablice Prawa.
Okresy i dni pokuty są w Kościele katolickim specjalnym czasem ćwiczeń duchowych, liturgii pokutnej, pielgrzymek o charakterze pokutnym, dobrowolnych wyrzeczeń, jak post i jałmużna, braterskiego dzielenia się z innymi, m.in. poprzez inicjowanie dzieł charytatywnych i misyjnych. Z liturgii znika radosne „Alleluja” i „Chwała na wysokości Bogu”, a kolorem szat liturgicznych staje się fiolet. Istotą pozostaje przygotowanie wspólnoty wiernych do największego święta chrześcijan, jakim jest Wielkanoc.
Okres Wielkiego Postu, to czas 40 dni, (na pamiątkę postu, który podjął Jezus na pustyni), które każdy chrześcijanin powinien wykorzystać na zadumę nad sobą i swoim życiem duchowym. W tym czasie, Kościół wychodzi z konkretną propozycją pomocy wiernym w ich przemianie duchowej.
Rekolekcje wielkopostne, modlitwa w Kościołach stacyjnych, jałmużna wielkopostna, nabożeństwa pasyjne (droga krzyżowa, gorzkie żale), umartwienia i postanowienia wielkopostne oraz spowiedź – to środki, które mogą posłużyć do dobrego przeżycia Okresu Pasyjnego oraz przyczynić się do pełniejszego przeżycia świąt Wielkiej Nocy.