Chylimy głęboko głowy przed świadectwem życia i śmierci Edyty Stein, wybitnej córki Izraela i jednocześnie córki Zakonu Karmelitanek, siostry Teresy Benedykty od Krzyża, osobowości, która w swoim bogatym życiu jednoczy w sobie dramatyczną syntezę naszego stulecia. Syntezę historii pełnej głębokich ran, które nadal sprawiają ból… i jednocześnie syntezę pełnej prawdy o człowieku, w sercu, które tak długo nie znalazło spokoju i spełnienia, aż w końcu odnalazło spokój w Bogu” – powiedział Jan Paweł II w czasie beatyfikacji Edyty Stein 1 maja 1987 r. w Kolonii. 11 października 1998 r. błogosławiona została kanonizowana, a rok później Papież ogłosił ją patronką Europy.
Nie ma wątpliwości, że św. Edyta Stein jest bliska sercom wrocławian. Tu – w zamożnej rodzinie żydowskiej na wrocławskim Przedmieściu Odrzańskim – przyszła na świat. I chociaż jej bliscy byli pobożnymi ludźmi, w wieku 14 lat Edyta zadeklarowała, że jest ateistką. Nawróciła się podczas I wojny światowej. W wieku 31 lat przyjęła chrzest, a kilka lat później wstąpiła do Zakonu Karmelitanek. Przybrała wtedy imię św. Teresy Benedykty od Krzyża. W obliczu narastających prześladowań Żydów, 31 grudnia 1938 r. została przeniesiona do Karmelu w Echt w Holandii. Jednak i tam wkrótce prześladowania Żydów przybrały na sile i 2 sierpnia 1942 r. aresztowało ją gestapo. Została wywieziona do Auschwitz, gdzie 7 dni później zginęła w komorze gazowej.
Za kilka dni obchodzić będziemy 76. rocznicę męczeńskiej śmierci Edyty Stein. Jaką spuściznę patronka Europy pozostawiła po sobie w rodzinnym mieście?
Wrocławskie miejsca związane z Edytą Stein można podzielić na dwa rodzaje. Pierwsze wiążą się głównie z najwcześniejszym okresem życia świętej – domy, w których mieszkała (w tym dom na ul. Nowowiejskiej 38 – obecnie siedziba Towarzystwa Edyty Stein), szkoły, w których się uczyła, miejsca ważne ze względów religijnych dla rodziny Steinów: obie synagogi, seminarium rabinackie czy cmentarz. Warto także wskazać na miejsca, które pojawiają się w autobiograficznych zapiskach Edyty (Uniwersytet Wrocławski, Park Szczytnicki, Ogród Japoński czy Konwikt św. Józefa). Drugi rodzaj miejsc na mapie Wrocławia, to miejsca pamięci o Edycie Stein – Europejski Krzyż Pokoju, który jej poświęcono (skrzyżowanie ul. Prusa i ul. Wyszyńskiego), mozaika na budynku Gimnazjum Salezjańskiego przedstawiająca Edytę Stein jako zakonnicę opiekującą się dziećmi w czasie deportacji do Auschwitz (ul. Prusa 78), kaplica Metropolitalnego Seminarium Duchownego (tu przechowywany jest kielich mszalny autorstwa Czesława Mazura, na którym umieszczono wizerunek pochylonej nad krzyżem św. Teresy Benedykty od Krzyża), figura Edyty Stein na południowej wieży katedry, Sala Mieszczańska Muzeum Miejskiego w Ratuszu (znajdują się tu popiersia sławnych wrocławian, wśród nich również popiersie Edyty Stein) oraz kościół pw. Opieki Świętego Józefa, przy ul. Ołbińskiej 1 (w świątyni znajduje się obraz z wizerunkiem świętej).
Edyta Stein, Żydówka, ateista, święta Kościoła, filozof, zakonnica i męczennica – pozostawiła we Wrocławiu wielką spuściznę, zachęcamy do jej odkrycia.
za Anna Majowicz