Mija 40. rocznica drugiej pielgrzymki Jana Pawła na Jasną Górę. Ojciec Święty złożył wizytę w częstochowskim sanktuarium 18 i 19 czerwca 1983 r. Tu złożył zakrwawiony pas sutanny, jaki miał na sobie w dniu zamachu 13 maja 1981 r., jako dziękczynienie Matce Bożej za ocalenie życia. Pielgrzymka ta odbyła się jeszcze w okresie stanu wojennego i przedłużonego Jubileuszu 600-lecia Jasnej Góry. Przygotowania do jasnogórskiego jubileuszu rozpoczęły się już w 1976 r., trwały sześć lat. Dominował wtedy akcent dziękczynienia za 600 lat obecności na ziemiach polskich Wizerunku Matki Bożej. Po wprowadzeniu stanu wojennego 13 maja 1981 r. w Polsce władze nie zgodziły się na przyjazd do Ojczyzny Jana Pawła II, dlatego jasnogórskie obchody przedłużono.
Jan Paweł II przybył do Polski 16 czerwca 1983 r., a do jasnogórskiego Sanktuarium dwa dni później – 18 czerwca. Tę podróż apostolską odbywał pod hasłem „Pokój Tobie, Polsko, Ojczyzno moja!”. Papież od samego początku dawał Polakom wiarę i nadzieję. Przez cały okres stanu wojennego modlił się modlitwą Anioł Pański i ofiarował ją w intencji wolnej Ojczyzny. Przekonywał, że nie chodzi o zwycięstwo militarne, lecz moralne, by zło zwyciężać dobrem, a „miłość jest potężniejsza od śmierci”. Wszystkie homilie i przemówienia, które wypowiedział podczas swojej II pielgrzymki do kraju związane były z Polską i panującymi wówczas nastrojami.
Ojciec Święty zawsze rozpoczynał pielgrzymkę od modlitwy przed obrazem Matki Bożej, Tej, której zawierzył swoje życie. W sobotę, 18 czerwca 1983 r., spotkał się z chorymi, wiernymi diec. szczecińsko-kamieńskiej i z innymi delegacjami. Szczególną atmosferę entuzjazmu młodych miał Apel Jasnogórski. Papież rozważał wtedy z młodzieżą apelowe wezwanie: „Jestem przy Tobie, pamiętam, czuwam”.
– Jan Paweł II wypowiedział wówczas bardzo ważne słowa do młodych: „Musicie od siebie wymagać, nawet gdyby inni od was nie wymagali. To od was zależy przyszłość Ojczyzny”. To było wezwanie papieża, który przekonywał, że zwłaszcza od postawy młodych zależy los i przyszłość kraju. Wracał do tych słów wielokrotnie, w 1987 r. na Westerplatte powiedział: „Każdy z was, młodzi przyjaciele, znajduje też w życiu jakieś swoje Westerplatte. Jakiś wymiar zadań, które musi podjąć i wypełnić. Jakąś słuszną sprawę, o którą nie można nie walczyć. Jakiś obowiązek, powinność, od której nie można się uchylić. Nie można zdezerterować. Wreszcie, jakiś porządek prawd i wartości, które trzeba utrzymać i obronić, tak jak to Westerplatte, w sobie i wokół siebie. Tak, obronić dla siebie i dla innych” – przypomniał paulin o. Grzegorz Prus, historyk. Ojciec Święty podczas jasnogórskiego apelowego spotkania namawiał młodych do solidarności i odpowiedzialności za kraj, do odważnego zmagania się o Polskę, „która kosztuje”.
O. Prus przypomniał też o głównej Mszy św., którą Jan Paweł II celebrował na jasnogórskim Szczycie.
– W Eucharystii uczestniczyło kilkaset tysięcy ludzi. Ojciec Święty wygłosił wtedy jedno z najwspanialszych przemówień, podczas którego mówił o Jasnej Górze jako miejscu ewangelizacji do wolności. Mamy w pamięci, że był wtedy stan wojenny. Papież do niczego nie podżegał, jego wypowiedzi były bardzo wyważone i jednocześnie niesamowicie podnoszące na duchu. Mówił, że tutaj mamy Matkę oraz zachęcał do zwyciężania zła dobrem – powiedział o. Prus.
Paulin zwrócił uwagę, że papież, podczas przemówienia jubileuszowego, mówił również o charyzmacie Paulinów, ich roli dla pielgrzymów i Jasnej Góry. – Ojciec Święty mówił do nas, że mamy być wyrazicielami miłości Boga do człowieka. Przypominał o naszym charyzmacie modlitewnym, kontemplacyjnym, zachęcał, żebyśmy tego nie zgubili. Nazwał naszą posługę na Jasnej Górze charyzmatem jasnogórskim, który jest charyzmatem całego Zakonu. Są to słowa programowe, i kiedy mówimy dziś o paulińskiej duchowości i maryjności, to ten charyzmat właśnie idealnie wyraża się przez tę maryjność – tłumaczył paulin. Dodał, że te słowa znalazły się w brewiarzowej liturgii godzin i są czytane, co roku podczas święta Najświętszej Maryi Panny Królowej Pustelników.
W niedzielę papież na Jasnej Górze ukoronował cztery Wizerunki Matki Bożej m.in. Najświętszej Marii Panny Zielenickiej w diec. kieleckiej, Najświętszej Marii Panny Brdowskiej w diec. włocławskiej, Najświętszej Marii Panny Lubaczowskiej w diec. lubaczowskiej. Potem wziął udział w posiedzeniu Konferencji Episkopatu Polski, w czasie którego m.in. podsumował dotychczasowe i wskazał nowe zadania Kościoła w trudnym czasie stanu wojennego. Ostatnim punktem dnia był Apel Jasnogórski, odmówiony wspólnie z przybyłymi pielgrzymami. Prosił wówczas „za tymi, którzy cierpią i za tymi, którzy sprawiają cierpienia” oraz dokonał Aktu zawierzenia Matce Bożej całego narodu polskiego, Kościoła i swojego swoje posługiwania. Papież powtórzył swoje „Totus Tuus” – „Cały Twój Maryjo”. Wszystko to dokonało się w sytuacji połącznia smutku z powodu trwającego stanu wojennego oraz radości wynikającej z przyjazdu papieża.
Pielgrzymka do Ojczyzny, pobyt na Jasnej Górze i obchody jubileuszu 600-lecia były wielkim podniesieniem na duchu całego narodu polskiego. Jan Paweł II drugiego dnia na Jasnej Górze złożył niezwykłe wotum, zakrwawiony papieski pas, który miał na sobie w dniu zamachu 13 maja 1981 r. Pas przypomina o „męczeństwie” Ojca Świętego, przelał on bowiem krew w obronie tych wartości, którym służył jako papież ludziom, do których był posłany.
Wyjątkowe wotum na początku przechowywane było w sejfie i zgodnie z życzeniem papieża nikt nie mógł go oglądać. Dopiero w 2004 r. Stolica Apostolska wyraziła zgodę na pokazanie tego wyjątkowego daru pielgrzymom. Zakrwawiony pas umieszczono po lewej stronie Obrazu, w srebrnej, ważącej 20 kilogramów kasecie w kształcie prostokąta, którą wieńczy ręcznie wykonany herb papieski połączony z elementami kluczy i tiary. Całość przykryta jest kryształową szybą osłaniającą relikwię przed wilgocią i słońcem.
Pielgrzymka zabezpieczona była operacyjnie przez Służbę Bezpieczeństwa KW MO w Częstochowie w ramach sprawy obiektowej o kryptonimie „Rzymianin”. Funkcjonariusze kontrolowali przebieg przygotowań do wizyty i wpływali na prace komitetów. Na czas pobytu papieża zorganizowano zakwaterowanie dla ponad 15 tys. funkcjonariuszy MO i SB z Częstochowy i innych jednostek w kraju. Liczbę wiernych uczestniczących we wszystkich spotkaniach z Janem Pawłem II w Częstochowie władza oszacowała na 1,9 mln.
za Maria Bareła @JasnaGóraNews