Ktoś zadaje pytanie:
Kiedy odmawiam litanię, znajduję w niej wezwanie „Kyrie eleison”. Ostatnio na Mszy św. przy akcie pokuty nasz organista zaśpiewał te słowa. Skąd się wzięło to wezwanie w naszej liturgii?
To piękne wezwanie – aklamacja jest jedynym w naszej łacińskiej liturgii, wyrażeniem w języku greckim. Oznacza ono: „Panie, zmiłuj się” i jest to jedna z najstarszych modlitw błagalnych, którą Kościół kieruje do Boga. Wezwanie Kyrie eleison ma swoje biblijne pochodzenie, pojawia się w psalmach (np. Ps 41, 5) oraz w innych miejscach Starego Testamentu. Znajdujemy je także na kartach Nowego Testamentu, np. „Zmiłuj się nade mą, Panie, Synu Dawida!” (Mt 15, 22), „Panie, zmiłuj się nad nami, Synu Dawida” (Mt 20, 30). Wypowiadane na początku Mszy św., przy akcie pokuty jest wołaniem o to, aby Bóg zmiłował się nad nami, ludźmi grzesznymi, ale wyraża również pragnienie korzystania z bogactwa i obfitości łask płynących od Boga.
Kyrie eleison znajdujemy w liturgii Kościoła na pewno już w IV wieku po Chrystusie. Świadectwem są dzienniki Egerii, pątniczki odbywającej pielgrzymkę do Ziemi Świętej w drugiej połowie IV wieku. Czyniła ona zapiski ze swej podróży, które stanowią cenne źródło wiedzy dotyczącej ówczesnego życia liturgicznego. Opisała szczegółowo przebieg liturgii w Jerozolimie. W jej trakcie kapłan i wierni wielokrotnie wypowiadali i śpiewali formułę Kyrie eleison.
Do rozpowszechnienia tego wezwania modlitewnego przysłużyła się Filokalia – antologia tekstów poświęconych ascezie i modlitwie, która powstała w XVIII wieku. Dzieło to zawiera wypowiedzi Ojców Kościoła, Ojców Pustyni i pisarzy chrześcijańskich na temat „modlitwy Jezusowej” lub „modlitwy serca”. Na tę modlitwę składają się słowa: „Panie Jezu Chryste, Synu Boży, zmiłuj się nade mną”. Człowiek w ten sposób zwraca się do Boga o zmiłowanie, przebłaganie i pojednanie. Bardzo ważną rolę, także dla chrześcijaństwa zachodniego, odegrała książka pt. Opowieści pielgrzyma. W poszukiwaniu nieustannej modlitwy. Jest to zapis przeżyć pielgrzyma, który wędruje po Rosji w XIX wieku. Najnowsze badania nad dziełem wskazują, że ich autorem jest Arsenij Trojepolski, prawosławny mnich, ówczesny pisarz duchowy.
Kiedy przeżywamy jakąś trudną sytuację lub nie radzimy sobie z jakimś problemem, warto sięgnąć do wezwania modlitwy: „Panie Jezu Chryste, Synu Boży, zmiłuj się nade mną”.
za Ks. Mariusz Frukacz